“Successen uit het verleden bieden geen garantie voor de toekomst” - Een perspectief op de farmasector 2021

De Pharma Figures 2021 laten weer mooie resultaten zien voor de biofarmasector in België. De hoge productiviteit in combinatie met een sterke werkgelegenheidsgroei laat een economische voetafdruk na waar veel landen jaloers op zijn. De ons omringende landen kondigen dan ook aanzienlijke investeringen aan om de eigen biofarmasector te stimuleren. Gelukkig is ook de Belgische regering zich bewust van het economische en maatschappelijke belang van de sector. Eind vorig jaar werd het R&D Bioplatform opnieuw gelanceerd en enkele weken geleden werd ook een nieuwe cyclus van het Observatorium voor de farmaceutische Industrie opgestart. pharma.be kijkt uit naar de resultaten van dit overleg tussen de regering en de sector om zowel innovatie te versterken als de concurrentiekracht van de sector te verzekeren.  

Elk jaar publiceert pharma.be zijn ‘pharma figures’. Ook de editie 2021 laat weer mooie resultaten zien voor de biofarmasector in België. In 2021 kwamen er in onze sector elke dag 4,5 jobs bij. Houden we rekening met de indirecte en afgeleide effecten van die bijkomende tewerkstelling, dan gaat het zelfs om ruim 13 extra jobs per dag. Elke dag investeerde de sector ruim € 14 mio in onderzoek en ontwikkeling (O&O) en werd er voor een waarde van ruim € 130 mio geëxporteerd.  

Die cijfers worden deels beïnvloed door de export van de COVID-19-vaccins vanuit België. Ons land is er immers in geslaagd een cruciale rol te spelen bij de wereldwijde productie van vaccins. Maar ook als we een iets langer perspectief hanteren en kijken naar de evolutie sinds 2016, dan zet de sector een indrukwekkende prestatie neer. De afgelopen 5 jaar steeg de directe tewerkstelling in de sector met bijna 1/5de, nam de tewerkstelling van O&O-personeel toe met maar liefst 42% en verdubbelde de export. De toegevoegde waarde steeg in de periode 2016-2020 met 80% en de arbeidsproductiviteit met 62%. Zo is de biofarmasector zowat de enige sector in België die systematisch blijft groeien op het vlak van toegevoegde waarde, tewerkstelling én productiviteit. De farmasector neemt dan ook aan belang toe binnen de Belgische verwerkende nijverheid en is een van de kroonjuwelen van de Belgische economie. Belangrijker nog: patiënten wereldwijd varen wel bij de steeds betere medicijnen waartoe ze toegang krijgen dankzij de innovaties uit onze farmasector.  

Die economische voetafdruk is er één waar veel landen zich op willen inspireren. Want tegenover de overheidsuitgaven voor terugbetaalbare geneesmiddelen staat in België een economische activiteit die vele malen groter is. In welk ander land zijn de O&O-investeringen door de biofarmabedrijven bijvoorbeeld 40% groter dan de uitgaven voor geneesmiddelen (1)? Of in welk land is de bijdrage tot het BBP (2) door de biofarmasector dankzij de positieve handelsbalans (in 2021 bedroeg die € 23,3 mia of 4,6% van het BBP!) liefst 6,3 keer groter dan de middelen die worden besteed aan terugbetaalde geneesmiddelen en die terugvloeien naar de industrie? Je komt met één hand (ruim) toe om die landen te tellen.  

Die indrukwekkende cijfers zijn evenwel geen garantie voor de toekomst. De ons omringende landen hebben zeer aanzienlijke investeringen in hun biofarmasector aangekondigd. Frankrijk bijvoorbeeld kondigde midden vorig jaar aan ruim € 7 mia te zullen investeren om de biofarmasector te herlanceren (3). Onze noorderburen zetten met hun campagne ‘Boston aan de Noordzee’ Nederland in de kijker als Europese medicijnenhub. Het Nederlandse kabinet stelde dit voorjaar in totaal € 651 mio beschikbaar uit het Groeifonds voor drie grote projecten in de life sciences sector (4). Ook Duitsland, de UK en Italië deden gelijkaardige aankondigingen.  

Gelukkig is ook de Belgische regering zich bewust van het economische belang van de biofarmasector. In het regeerakkoord staat de ambitie uitgedrukt om van “België een echte ‘health and biotech valley’ (te maken) waarin O&O, klinische proeven en productie in ons land worden gestimuleerd”. Op 26 oktober 2021 gaf premier Alexander De Croo met een druk bijgewoond event het startschot van een nieuw R&D Bioplatform, een overleg tussen de federale regering en de vertegenwoordigers van de sector om de competitiviteit van de sector te versterken. Aan de basis ligt een rapport van de Boston Consulting Group dat de opportuniteiten maar ook de uitdagingen schetst om de positie van België als biofarmahub te versterken (5). Sindsdien zijn er vier werkgroepen aan de slag, rond:

1. fiscale instrumenten ter ondersteuning van de O&O-activiteiten,
2. het opzetten van pilootprojecten, onder andere in innovatieve productie,
3. het versterken van het klimaat voor klinisch onderzoek in België en
4. de promotie van de biofarmasector bij investeerders maar ook andere stakeholders, nationaal en internationaal. Ook het Observatorium voor de Farmaceutische Industrie (6), wat onder de bevoegdheid valt van de federale minister van Economie, is met een nieuwe analysecyclus gestart.

Het Observatorium zal zich op korte termijn vooral focussen op het thema ‘talent’.  

pharma.be kijkt uit naar de resultaten van dit overleg, samen met de andere partners die de industrie vertegenwoordigen. Want om ook in de toekomst als industrie mooie economische resultaten te kunnen voorleggen, volstaat het status quo niet en moeten ook de overheden in België initiatief nemen, liever vroeger dan later. Pharma figures uit het verleden bieden geen garantie voor de toekomst en al zeker niet vandaag de dag.