Originals, generieke en biosimilaire geneesmiddelen zijn even goedkoop

In de periode 2012-2021, zijn de netto-uitgaven voor geneesmiddelen voor het Riziv gestegen met 20,8% terwijl de uitgaven voor de andere sectoren in het gezondheidszorgbudget gestegen zijn met 34,3%. Gevolg is dat het aandeel van de uitgaven voor geneesmiddelen in het gezondheidszorgbudget daalt. 

Dat de geneesmiddelenuitgaven onder controle zijn, is het gevolg van meerdere budgetbeheersingsmechanismen die van toepassing zijn, zowel op geneesmiddelen die nog van een octrooibescherming genieten als op geneesmiddelen waarvan het octrooi is afgelopen. 

Wat deze laatste categorie van geneesmiddelen betreft, zijn er twee mechanismen die de uitgaven voor het RIZIV drukken: de wettelijk opgelegde prijsdalingen en prijsconcurrentie. 

Wanneer een origineel geneesmiddel 12 jaar is terugbetaald en geen octrooibescherming meer geniet, moet het zijn prijs substantieel verlagen. Voor chemische moleculen gaat het over prijsdalingen tot 34%, voor biologische geneesmiddelen (ontwikkeld uit levende organismes) gaat het over prijsdalingen tot zelfs 47%. 

De komst van een biosimilair geneesmiddel resulteert in België niet in bijkomende wettelijk opgelegde prijsdalingen. De komst van een generiek geneesmiddel geeft wel aanleiding tot een bijkomende prijsdaling door toepassing van de zogenaamde patentcliff. Die bijkomende prijsdaling die varieert van 44,75% tot 51,52% afhankelijk van de terugbetalingscategorie van het geneesmiddel, is van toepassing op de generiek maar ook op het origineel geneesmiddel. 

Bovenop de wettelijk opgelegde prijsdalingen, kan de prijsconcurrentie spelen van zodra er meerdere alternatieven zijn. De prijsconcurrentie wordt aangemoedigd door de wettelijk opgelegde voorschrijfquota “goedkope geneesmiddelen” waaraan de artsen moeten voldoen en waardoor bedrijven een prikkel hebben om “goedkope geneesmiddelen” aan te bieden, dat wil zeggen geneesmiddelen waarvan de prijs maximaal 5% hoger is dan het goedkoopste alternatief.  

Een tweede mechanisme voorzien in de wet om prijsconcurrentie aan te moedigen, is het “plafondprijsmodel”. Wanneer een post-octrooi geneesmiddel, origineel of generiek, over een bepaalde periode beschouwd meer dan 5% duurder is dan het goedkoopste alternatief, dan zal de terugbetaling ervan geschrapt worden als er voldoende alternatieven over blijven. 

De wettelijk opgelegde prijsdalingen en de prijsconcurrentie erboven op hebben als gevolg dat in België de prijzen voor post-octrooi geneesmiddelen laag zijn en er bovendien geen of nauwelijks prijsverschillen zijn tussen post-octrooi originele geneesmiddelen en hun generisch of biosimilair alternatief. 

In het segment van de publieke apotheek zijn 16% van de originele geneesmiddelen goedkoper en 20,3% even goedkoop als hun alternatief. Wanneer het origineel geneesmiddel toch duurder is, blijft het prijsverschil in bijna twee derde van de gevallen beperkt tot minder dan 5%.  

In het hospitaalsegment zijn de prijsverschillen nog kleiner. Bijna een kwart van de originele geneesmiddelen hebben een lagere prijs en nog eens 57 % hebben dezelfde prijs. Slechts 19% van de originele geneesmiddelen zijn duurder dan hun alternatief, maar in twee derde van die gevallen blijft het prijsverschil beperkt tot minder dan 5%. 

In deze specifieke Belgische context levert een hoger marktaandeel voor generische of biosimilaire geneesmiddelen dus geen bijkomende besparingen op, want het origineel geneesmiddel en zijn alternatieven zijn even goedkoop.