beTransparent.be en de recent gepubliceerde Open pharma files

Op 30 juni 2022 worden de nieuwe cijfers bekendgemaakt over betalingen omwille van samenwerkingen tussen farmaceutische en medische technologiebedrijven aan de ene kant en zorgverstrekkers, zorginstellingen en patiëntenverenigingen in België aan de andere kant. Deze cijfers worden bekendgemaakt in het Transparantieregister van betransparent.be. Je kan ze raadplegen via de website www.betransparent.be.

Dagelijks vinden er samenwerkingen plaats tussen bedrijven en zorgverstrekkers, zorginstellingen en patiëntenverenigingen. Dat kan bijvoorbeeld gaan om het delen van expertise, het meewerken aan wetenschappelijk onderzoek of het sponsoren van medische opleidingen. Zo’n vormen van samenwerking zijn essentieel voor de medische vooruitgang en voor een betere zorgverlening aan patiënten. Ze mogen evenwel de onafhankelijkheid van zorgverstrekkers en -instellingen niet aantasten. Om deze onafhankelijkheid naar buiten toe uit te dragen, wordt de samenwerking openbaar gemaakt via www.betransparent.be. 

Betransparent.be is een initiatief van de industrie in samenwerking met de organisaties van de zorgverstrekkers. Het is ondertussen wettelijk bevestigd via de Sunshine Act (de wet van 18 december 2016 houdende diverse bepalingen inzake gezondheid, B.S. 27 december 2016). Het wordt beheerd door Mdeon, een vzw die bestaat uit vertegenwoordigers van de farmaceutische en medische technologiebedrijven  – waaronder pharma.be – en verschillende organisaties van zorgverstrekkers (artsen, apothekers, verpleegkundigen, enz.). Mdeon creëert proactief een kwaliteitsvol kader voor informatie over en promotie van geneesmiddelen en medische hulpmiddelen. 

De cijfers die nu openbaar worden gemaakt, hebben betrekking op het jaar 2021. Het is al het vijfde opeenvolgende jaar dat dit gebeurt in toepassing van de Sunshine Act. 

In totaal is er voor € 255,4 mio aan samenwerkingen meegedeeld, een stijging met 33% ten opzichte van 2020 (het jaar waarin corona toesloeg) en 3% ten opzichte van 2019, een pre-corona jaar. Het grootste deel van de samenwerkingen – € 174,3 mio of 68% van het totaal – heeft betrekking op wetenschappelijk onderzoek. Het gaat hier vooral om samenwerkingen voor klinisch onderzoek. België is immers koploper in klinisch onderzoek in Europa en onze zorgverstrekkers en ziekenhuizen hebben wereldfaam. Voor het overige gaat het om sponsoring van deelname aan wetenschappelijke manifestaties (€ 27,1 mio), die trouwens op voorhand via een visumprocedure door Mdeon moeten goedgekeurd zijn, schenkingen & grants ter ondersteuning van de gezondheidszorg (€ 21,4 mio), vergoedingen voor diensten (€ 19,5 mio) en bijdragen aan patiëntenorganisaties (€ 13,1 mio). Het gaat hierbij vooral om Europese patiëntenorganisaties die in België gevestigd zijn omwille van de aanwezigheid van de Europese instellingen hier. 

Recent zijn er in de pers kritische artikels verschenen over het betransparent.be platform. De publicaties gaven de indruk dat de industrie bewust de informatievoorziening bemoeilijkt en dat geldstromen onjuist of onduidelijk worden gerapporteerd. pharma.be heeft hierop onmiddellijk gereageerd, net als diverse andere betrokken partijen, en is de dialoog met de journalisten aangegaan. Onze boodschap is dat pharma.be, als medebeheerder van het transparantieplatform, openstaat voor meer transparantie en betere toegankelijkheid van de gepubliceerde gegevens. Onder impuls van pharma.be engageren de leden van het platform zich om na te gaan in welke mate verbeteringen kunnen worden aangebracht in lijn met het doel van de Sunshine Act. 

Concreet wordt op korte termijn de gebruiksvriendelijkheid van de zoekmotor verhoogd (bv. transversale opzoekingen mogelijk maken, makkelijk kunnen wisselen van kalenderjaar binnen een zoekresultaat, zoekresultaten kunnen downloaden in Excel-bestanden). Er wordt ook een stappenplan voorbereid, met inbegrip van een analyse van de technische haalbaarheid, om te zien hoe en wanneer deze verbeteringen kunnen worden doorgevoerd. 

Op langere termijn zal er worden nagegaan in welke mate ook inhoudelijke verbeteringen mogelijk zijn zodat er nog meer transparantie komt. Dit vergt een nauwe samenwerking met het FAGG en het kabinet van de Minister van Sociale Zaken en Volksgezondheid; de gesprekken daartoe worden intern voorbereid.