Vaccins "Made in Belgium": de strategische troeven van ons land

België heeft één van de hoogste concentratie biowetenschappers in Europa. De meertalige hooggekwalificeerde beroepsbevolking zorgt voor een gestage instroom van talent in de biofarmaceutische sector, wat de positie van België als centrum van biofarmaceutische productie en innovatie versterkt.

Ons land heeft een hecht netwerk van universiteiten en onderzoeksinstituten die een belangrijke bijdrage hebben geleverd aan de ontwikkeling van een aantal innovatieve vaccins, waaronder wereldprimeurs zoals het malariavaccin en het respiratoir syncytieel virus (RSV)-vaccin. De vaccins met het achtervoegsel "-Rix" werden ontwikkeld door wetenschappers in Rixensart, Waals-Brabant, die de Belgische expertise in virologie, immunologie en mRNA-technologie consolideren. 

Dit ecosysteem op vlak van onderzoek stelt België in staat om in de voorhoede te blijven van de vaccinwetenschap en om een actief netwerk van sites voor klinische studies te onderhouden. 

Dankzij de centrale ligging van België in Europa en zijn logistiek netwerk van wereldklasse vergemakkelijkt België de snelle export van temperatuur gecontroleerde vaccins. De Port of Antwerp Bruges en de luchthavens van Brussel en Luik spelen hierbij een sleutelrol. De Port of Antwerp Bruges is vooral opmerkelijk omdat het de eerste haven ter wereld was die een certificering kreeg voor het transport van biofarmaceutische producten, wat strenge kwaliteits- en veiligheidsnormen garandeert voor het beheer van gevoelige producten. Deze certificering garandeert een strenge temperatuurcontrole en een voortdurende monitoring, essentieel voor het behoud van de doeltreffendheid van vaccins. Dit was vooral cruciaal tijdens de COVID-19-pandemie.

In 2023 werd België zelfs de grootste uitvoerder van vaccins ter wereld, met een export ter waarde van 21,9 miljard euro waarmee het landen als de Verenigde Staten en Ierland voorbijstreeft [1].

De Belgische overheid heeft een gunstig innovatieklimaat gecreëerd, wat biofarmaceutische bedrijven aanmoedigde om te blijven investeren in onderzoek en ontwikkeling in België. In 2024 investeerde de biofarmaceutische sector elke dag ruim 16 miljoen euro in het onderzoek naar en de ontwikkeling van innovatieve vaccins en geneesmiddelen [2].

Het Federaal Agentschap voor Geneesmiddelen en Gezondheidsproducten (FAGG) heeft een speerpuntdomein gewijd aan vaccins voor menselijk gebruik, dat een aantal initiatieven coördineert om de concurrentiekracht van België op het vlak van klinische studies met vaccins te versterken. Tussen 2010 en 2023 voerde België bijna 200 klinische studies van profylactische vaccins uit, en bevindt zich daarmee in de top drie van Europa [3].

pharma.be werkt nauw samen met het FAGG om deze expertise in vaccins te verrijken en te versterken.

Dankzij een uniek ecosysteem, toonaangevende wetenschappelijke expertise en efficiënte logistieke infrastructuur, profileert België zich als een sleutelspeler op het gebied van vaccins. Hoewel ons land nog steeds een belangrijke rol speelt in het onderzoek, de productie en de export van vaccins, wordt deze leiderspositie vandaag geconfronteerd met tal van uitdagingen.

De Belgische deelname aan de Wereldtentoonstelling in Osaka, die op 13 april van start ging, wil dit erfgoed in de kijker zetten. Het Belgische paviljoen, in het district “Saving Lives”, probeert de bijdrage van ons kleine land aan de strijd tegen infectieziekten te benadrukken en vertelt het verhaal van genezing en preventie door middel van baanbrekende medische oplossingen. Een stripverhaal in het Engels en Japans, speciaal voor deze gelegenheid gepubliceerd, stelt het Belgische vaccins-ecosysteem voor, in de hoop internationale interesse te wekken – een ambitieuze gok in een gespannen mondiale context.

Onze leiderspositie op het gebied van vaccininnovatie behouden, vraagt meer dan louter engagement. pharma.be benadrukt dan ook de nood aan een duidelijke visie, een krachtige strategie, versterkte middelen en duurzame samenwerking tussen publieke en private actoren.