Toegang tot nieuwe medicijnen: België scoort onvoldoende

EFPIA, de Europese federatie van de (bio)farmaceutische sector, publiceert ook dit jaar haar indicator "Waiting to Access Innovative Therapies (W.A.I.T.)". Dit is een instrument dat de toegang van patiënten tot innovatieve geneesmiddelen in verschillende Europese landen vergelijkt. Uit de laatste resultaten blijkt dat in België slechts 51 % van de geneesmiddelen waarvoor het Europees Geneesmiddelenagentschap (EMA) een vergunning voor het in de handel brengen heeft verleend, wordt terugbetaald. 

De W.A.I.T.-indicator laat duidelijk zien dat België zeer slecht scoort in vergelijking met veel andere Europese landen. Van de 168 geneesmiddelen die in 2021 door het EMA werden toegelaten, werden er in ons land slechts 85 (dus amper 51 %) terugbetaald. 

België staat nu op de 16de plaats van de 37 andere onderzochte landen, tegenover de 12de plaats vorig jaar. Als we België vergelijken met West-Europese landen, zien we dus dat patiënten in België beduidend minder toegang hebben tot innovatieve geneesmiddelen dan patiënten in vergelijkbare Europese landen. 

Dit resultaat wordt beïnvloed door het feit of bedrijven al dan niet een verzoek om terugbetaling indienen. Zo hebben sommige bedrijven in België geen aanvraag tot terugbetaling ingediend, bijvoorbeeld vanwege de grote complexiteit van het proces en/of de geringe kans op succes. Kleinere bedrijven hebben niet altijd de middelen om in verschillende landen tegelijk een terugbetalingsaanvraag in te dienen en geven daarom de voorkeur aan landen waar de terugbetalingsprocedure minder omslachtig en sneller verloopt, zoals Duitsland, Denemarken, Zwitserland, Oostenrijk of Nederland.

De analyse houdt ook rekening met de tijd die verloopt tussen de toelating van het EMA om een geneesmiddel op de markt te brengen en de daadwerkelijke terugbetaling ervan. Ook hier loopt België achter op zijn Europese tegenhangers. In 2021 lagen er gemiddeld 546 dagen tussen de vergunning voor het in de handel brengen en de daadwerkelijke terugbetaling van het geneesmiddel. Maar liefst 18 landen doen het beter dan België, zoals bijvoorbeeld onze buren Duitsland, Nederland, Frankrijk, Luxemburg en het VK. 

Op 27 maart publiceerde minister Vandenbroucke zijn stappenplan voor de hervorming van de procedures voor de terugbetaling van geneesmiddelen en het garanderen van een snelle en duurzame toegang tot innovatieve geneesmiddelen. 

Dit stappenplan zoals het nu voorligt, bevat volgens pharma.be meerdere pijnpunten die de bredere toegankelijkheid van innovatie voor de Belgische patiënt niet zullen bevorderen, wel integendeel, en die bijgevolg niet zullen toelaten om de nu reeds alarmerende resultaten van de W.A.I.T.-indicator te verbeteren. 

Een correcte evaluatie van de waarde van een geneesmiddel is essentieel. Het proces voor het bepalen van de waarde van geneesmiddelen moet worden versterkt zodat naast de kostprijs en de budgettaire impact ook de impact van het nieuwe geneesmiddel op de patiënt, zijn levenskwaliteit en de samenleving in het algemeen beter tot zijn recht komt.