
Minder besmetting, meer bescherming: een nieuwe benadering van het volwassenenvaccinatiebeleid in België
Infectieziekten vormen wereldwijd een belangrijke gezondheidsuitdaging, en ook in België ondervinden volwassenen aanzienlijke hinder. Vaccinatie beperkt niet enkel het risico op infecties en complicaties, maar verlicht ook de druk op de gezondheidszorg en arbeidsmarkt. Een gerichte aanpak van volwassenvaccinatie is daarom essentieel om de ziektelast te verlagen en de samenleving te versterken. Om deze aanpak te ondersteunen, werden op initiatief van pharma.be beleidsvoorstellen ontwikkeld in samenwerking met verschillende belanghebbenden.
De impact van infectieziekten bij volwassenen
In België wordt de impact van infectieziekten op volwassenen vaak onderschat. Recente cijfers tonen aan dat 65% [1] van de Belgische huishoudens vorig jaar minstens één ernstige luchtweginfectie had. Dit leidt niet alleen tot fysieke klachten, maar ook tot werkverzuim, gezinsorganisatieproblemen en financiële zorgen. Bovendien kan de angst voor besmetting binnen het gezin extra stress en verminderde productiviteit veroorzaken. Dit heeft bredere gevolgen, zoals een toenemende druk op de eerstelijnszorg, hogere zorgkosten en een verhoogde vraag naar medicatie.
Het belang van volwassenvaccinatie
Vaccinatie wordt vaak geassocieerd met kinderen, maar er bestaan effectieve vaccins voor alle leeftijden. Denk aan griepvaccins, pneumokokkenvaccins of waterpokken dat vaak enkel met kinderen wordt geassocieerd. Vaccinatie verkleint niet alleen de kans op besmetting, maar vermindert ook de ernst van symptomen bij infectie. Bovendien draagt volwassenvaccinatie bij aan groepsimmuniteit, wat de verspreiding van virussen en bacteriën binnen gezinnen, op het werk en in de bredere samenleving beperkt. Dit effect komt de volksgezondheid ten goede, omdat het ziekteverzuim daalt en het aantal ziekenhuisopnames afneemt. Vaccinatie biedt dus een reeks van maatschappelijke voordelen.
Vaccinatie is een hoeksteen van de volksgezondheid, maar de vaccinatiegraad van volwassenen in België blijft relatief laag. Misvattingen over veiligheid en nut, onvoldoende informatie en het idee dat enkel ouderen en chronisch zieken baat hebben bij vaccinatie, belemmeren een bredere acceptatie. Nochtans kunnen ook gezonde volwassenen complicaties oplopen bij infecties. Betere voorlichting en toegankelijkheid kunnen deze drempels verlagen.
Nood aan een kader voor volwassenvaccinatie in België
Er is behoefte aan meer aandacht voor volwassenvaccinatie in België. Dit zou de druk op de gezondheidszorg verlichten, de levenskwaliteit verbeteren en de arbeidsmarkt ondersteunen. Wanneer een groot deel van de bevolking gevaccineerd is, daalt de druk op huisartsen, spoeddiensten en ziekenhuizen. Zorgverleners kunnen zich dan richten op andere dringende noden. Tegelijkertijd behouden werknemers hun inkomen en routine, wat een positieve weerslag heeft op hun mentale welzijn. Gezinnen hoeven minder vaak noodoplossingen te zoeken of onbetaald verlof te nemen, wat stress verlaagt en de maatschappelijke productiviteit ten goede komt.
Momenteel ontbreekt een duidelijk vaccinatiekader voor volwassenen in België. Daarom heeft pharma.be beleidsvoorstellen ontwikkeld om de implementatie van een duurzaam vaccinatiekader te ondersteunen. Voor het opstellen van deze voorstellen werd beroep gedaan op Inovigate, een strategie adviesbureau gespecialiseerd in life sciences en gezondheidszorg. Hun aanpak licht Inovigate hieronder zelf toe:
Inovigate hanteerde een gestructureerde en stapsgewijze aanpak. Eerst werden alle relevante stakeholders binnen het domein van volwassenvaccinatie geïdentificeerd. Vervolgens werden de belangrijkste uitdagingen en mogelijke oplossingen in kaart gebracht op basis van nieuwe en bestaande research, waaronder Inovigate’s vaccinlandschapsrapport uit 2020.
Om de prioriteiten binnen deze uitdagingen en oplossingen te bepalen en eventueel aan te vullen, werd een e-survey ontwikkeld, die werd verspreid onder de betrokken stakeholders. De verzamelde resultaten werden geanalyseerd en aangevuld met een onderzoek naar best practices op het gebied van volwassenvaccinatie in andere landen.
Op basis van deze inzichten werden de beleidsvoorstellen met concrete oplossingen en acties opgesteld. Om de haalbaarheid en effectiviteit van deze voorstellen af te toetsen, werd gerichte feedback verzameld via interviews met de meest relevante stakeholders. Deze feedback werd verwerkt om de beleidsvoorstellen en oplossingen bij te schaven en te finaliseren, klaar voor implementatie.
Concrete beleidsvoorstellen
Het resultaat is een rapport dat gedetailleerde beleidsvoorstellen schetst over planning, bestuur, budget en implementatieaspecten. De voorstellen zijn specifiek aangepast aan de Belgische context met voorgestelde verantwoordelijkheden voor volksgezondheidsinstanties, zorgverleners en andere betrokkenen.
- Ontwikkelen van een strategie en kader voor volwassenenvaccinatie in lijn met de doelstellingen op basis van een populatiegezondheidsbenadering
- Verkorten van de tijd tussen aanbeveling en toediening van vaccinatie doorheen alle levensfasen met een duidelijk financieringstraject
- Verhogen van het budget voor preventie en vaccinatie om de BE-doelen voor vaccinatie van volwassenen en ouderen te halen
- Een degelijke gegevensregistratie ter ondersteuning van betere beleidsvorming
- Opzetten van op maat gemaakte campagnes die doeltreffender zijn om het bewustzijn en de kennis over vaccinatie te vergroten
Deze beleidsvoorstellen bevatten concrete acties en oplossingen die de vaccinatiegraad bij volwassenen en ouderen kunnen verhogen, en bijdragen aan een meer gestructureerde aanpak van volwassenvaccinatie in België.
Actiekader voor volwassenvaccinatie met beleidsvoorstellen voor België
Gedetailleerde beleidsvoorstellen met oplossingen voor implementatie om de vaccinatiegraad van volwassenen te verbeteren en de veerkracht van de volksgezondheid te vergroten.
Adult vaccination action framework with policy proposals for Belgium - 2025
Samen werken aan een gezondere toekomst
Investeren in volwassenvaccinatie draagt bij aan een gezondere samenleving en een betere levenskwaliteit. Dit vereist een gezamenlijke inspanning van gezondheidsinstanties, beleidsmakers en burgers. Door een duidelijk beleid, gerichte financiering, data-uitwisseling en verhoogde bewustwording kan België de infectiedruk verlagen en zich beter wapenen tegen toekomstige ziektegolven.
Met deze beleidsvoorstellen hoopt pharma.be steun te verkrijgen bij belanghebbenden en beleidsmakers om een gestructureerde en effectieve aanpak van volwassenvaccinatie te realiseren.
[1] Onderzoek naar luchtwegaandoeningen uitgevoerd tussen 30 oktober en 7 november 2024 door het onafhankelijke marktonderzoeksbureau Buffl in opdracht van Pfizer

Schrijf je in op onze nieuwsbrief
Wil je op de hoogte blijven van het reilen en zeilen binnen de farma-industrie, schrijf je dan in op onze nieuwsbrief!